W jakim wieku najczęściej diagnozuje się zaćmę?
Zaćma, zwana również kataraktą, to jedna z najczęściej występujących chorób oczu i jedyna, którą tak ściśle wiąże się z wiekiem pacjenta. Choć lekarze rozróżniają co najmniej kilka wariantów zaćmy, wśród których można wyróżnić także tę występującą u ludzi młodych, największy odsetek przypadków pojawienia się choroby to jednak osoby starsze, po 50, a nawet 60 roku życia. Zmętnienie soczewki oka to dość naturalny efekt procesu starzenia – szacuje się, że narażone na niego jest dziś około 40% osób w wieku podeszłym. Na jakie objawy należy zwracać uwagę, kiedy warto przywiązywać do nich szczególną wagę i w którym momencie życia warto regularnie badać się pod kątem zaćmy?
W jakim wieku najczęściej diagnozuje się zaćmę?
Zmętnienie soczewki oka może przyjmować postać nabytą lub wrodzoną, choć ta druga, występująca u bardzo małych dzieci, zdarza się niezwykle rzadko. Szacunkowo przyjmuje się, że zaćma nabyta obejmuje 99% wszystkich przypadków choroby, a duży jej odsetek stanowi zaćma starcza, będąca efektem naturalnych procesów starzenia organizmu człowieka. Zaćma, jako choroba, stanowi główną przyczynę utraty wzroku wśród ludzi, a zabieg jej usunięcia jest najczęściej wykonywanym zabiegiem okulistycznym na świecie.
Przyjmuje się, że największą grupą ryzyka zachorowania na zaćmę są obecnie osoby po 50 roku życia, choć naukowcy podają, że granica ta przesuwa się powoli w dół – pierwsze oznaki zmętnienia soczewki dostrzegają u siebie nawet 40-latkowie. Generalnie przyjmuje się jednak, że osoby, które ukończyły już 50, a nawet 60 lat powinny w ramach regularnych badań okulistycznych prosić o kontrolę stanu soczewki oraz samodzielnie kontrolować wszelkie zachodzące w jakości widzenia zmiany. Tylko one pomogą namierzyć zaćmę odpowiednio szybko. Ta, im wcześniej leczona, tym lepiej.
Jakie są podstawowe objawy zaćmy?
Zaćma może zaatakować jedno lub oboje oczu jednocześnie i rozwijać się w nich w zupełnie niezależnym tempie, dlatego też niezwykle ważna jest znajomość jej objawów i umiejętność samodzielnego zidentyfikowania zmian i udania się do lekarza w odpowiednim momencie. Wśród typowych dla zaćmy objawów, niezależnie od powodu jej występowania, należy zaliczyć przede wszystkim zaburzenia widzenia charakteryzujące się zmętnionym, niewyraźnym obrazem, opisywanym często jako widzenie przez mgłę. Dodatkowym sygnałem ostrzegawczym jest też znaczące zmniejszenie ostrości widzenia i wrażenie, że nawet przy mrużeniu oczu trudno jest skupić wzrok na konkretnym elemencie.
Pacjenci, którzy przez całe życie zmagali się z wadami wzroku mogą zauważyć, że w trakcie rozwoju zaćmy konieczność wymiany okularów korekcyjnych jest coraz częstsza, choć w rzeczywistości zupełnie niezwiązana z pogłębianiem się wady – zaćma daje podobne efekty, jak większość typowych wad wzroku. W szczególnych przypadkach możliwe jest zauważenie zmian na soczewce gołym okiem – kolor źrenicy oka u osób dotkniętych kataraktą zmienia się z głębokiej czerni w lekko mleczny, szarobiały odcień.
Leczenie zaćmy
Nie istnieją obecnie skuteczne, farmakologiczne metody leczenia zaćmy. Chorobę, niezależnie od jej stopnia zaawansowania może zatrzymać jedynie operacja polegająca na całkowitym usunięciu zmętniałej soczewki i wstawieniu w jej miejsce implantu. Dzięki nowoczesnym metodom leczenia i stosowanej powszechnie technice fakoemulsyfikacji, operacja usunięcia soczewki trwa około pół godziny, jest mało inwazyjna i niezwykle nisko narażona na powikłania pooperacyjne. Sam zabieg przeprowadza się w warunkach ambulatoryjnych, przy znieczuleniu miejscowym i może być z powodzeniem przeprowadzony na obojgu oczu, jeśli zajdzie taka konieczność.
Choć wśród okulistów pokutuje jeszcze przekonanie, że zaćmę należy pozostawić w oku do czasu osiągnięcia jej pełnej dojrzałości, w rzeczywistości specjaliści apelują o to, by operować ją nawet w początkowych stadiach rozwoju. Zaćmy nie da się powstrzymać ani spowolnić w żaden inny sposób, a pozostawienie jej w oku to świadome narażanie się na problemy ze wzrokiem i stopniowe pogarszanie się jakości widzenia.
Warto, dla własnego zdrowia, kontrolować jakość widzenia i w razie jakichkolwiek wątpliwości, zgłaszać się do okulisty. Zaćma może rozwijać się powoli, lub niezwykle szybko – trudno przewidzieć, jak będzie to wyglądało w przypadku poszczególnych osób. Zamiast więc liczyć, że zaćma nie spowoduje całkowitej utraty wzroku, warto po prostu ją zoperować.
